de Nadezjda Mandelstamstraat  in Amsterdam Zuidoost 2015

Проект «Мандельштам»

Mandelstam project (English)

Mandelstam Project "Monument voor de Liefde"

Een monument voor de grote Russische dichter Osip Mandelstam en zijn vrouw Nadjezjda.

Het project bestaat uit het plaatsen van twee gedenkbeelden, één in Sint Petersburg en één in Nederland, waarmee de culturele band tussen Oost en West versterkt wordt.

In mei 2010 werd het beeld op het binnenterrein van de universiteit in Sint Petersburg, SPBGU, onthuld. Op 25 september 2015 heeft de feestelijke onthulling van het beeld in de Nadezjda Mandelstamstraat  in Amsterdam Zuidoost plaatsgevonden.

Video verslag van de onthulling op het universiteitsterrein in Sint Petersburg in mei 2010

Video verslag van de feestelijke onthulling in Amsterdam Zuidoost in 2015

Sietse H.Bakker exposeerde in 2003 zijn grafiekserie de Armenië Cyclus, naar de gelijknamige poëzie van Osip Mandelstam. Door de ontroerende reacties van de bezoekers en door het ontbreken van een monument voor Mandelstam in de stad, ontstond het initiatief, waar steeds meer mensen bij betrokken zijn geraakt. Zeer velen worden geïnspireerd door de gedichten en de essays van Osip Mandelstam en de boeken van Nadezjda Mandelstam.  De dichter werd geboren in 1891 en stierf in 1938. hij was betrokken bij de kunstenaars van de Russische Avant Garde. Hij heeft zich altijd ingezet voor het levende, vrije woord.

Motivatie om  een beeld als gedenkteken voor Mandelstam tegelijk in Nederland en in Sint Petersburg te realiseren:

De waarden die Mandelstam en zijn vrouw trouw zijn gebleven en de vorm die zij daaraan hebben gegeven door hun leven en werk, zijn van zeer groot belang en van universele betekenis.

Wortelend in Europa, voeren zij terug tot in het oude Azië en maken zij deel uit van de moderne wereld.  
Het zijn de waarden van menselijkheid, die vanaf het begin van onze beschaving in de verschillende culturen zijn gekoesterd en doorgegeven.  De liefde van de mensen voor elkaar en voor onze wereld en de onafhankelijke vrije geest zijn hiervan de grootste pijlers.  Mandelstam heeft die liefde en vrijheid gevonden in uitingen van de vroege Christenen van Armenië.  Eveneens vond hij steun bij mensen als Ovidius, Dante Alighieri,Villon, Bergson.
Hij heeft in zijn dichtkunst verleden en heden met elkaar verbonden en was op de toekomst gericht.  Hij zocht naar het levende woord. Zag ‘wijn’ als transformatieproces; druiven die in de toekomst wijn worden vanuit wortels in het heden, die terug te voeren zijn tot in de Oudheid.
In Sint Petersburg maakte hij deel uit van de eerste ontwikkelingen in de moderne kunst die voor Europa nog steeds van groot belang zijn. Hij zocht de essentie van materie,  woord en vorm weer terug. Hij nam kennis van de moderne wetenschap. En hij beleefde intens het gewone leven.
De verbintenis die Osip en Nadezjda Mandelstam als mensenpaar hadden, neemt terugblikkend op hun geschiedenis, monumentale vormen aan. Ze hebben elkaar gesteund onder de zwaarste omstandigheden. Hij heeft de kracht gehad om het levende, creatieve woord in zijn gedichten en essays niet te verloochenen, maar tot grote hoogte te ontwikkelen om zo de rijkdom van het leven in bitterste armoede te tonen. Mevrouw Mandelstam heeft jarenlang het werk van haar man in haar geheugen bewaard. Het was te gevaarlijk om het op schrift te stellen. Uiteindelijk toen er een luwte ontstond in het politieke klimaat en Mandelstam allang dood was, heeft zij de gedichten opgeschreven.  Ze werden het land uitgesmokkeld en in Amerika uitgegeven.  Zo heeft de kracht van de liefde van Nadezjda voor Osip Mandelstam en zijn werk de brute macht van het Stalinisme getrotseerd en in feite overwonnen.
 
Met het plaatsen van een beeld in Nederland en tegelijkertijd in St. Petersburg, willen wij de verbondenheid van Oost en West Europa vorm geven en de liefde twee nieuwe ankers geven in de moderne wereld.
Wij willen ons daarvoor inzetten en met uw steun dit tweebenige plan verwezenlijken. 
 
De leden van het comité van aanbeveling van het Mandelstam project onderschrijven het belang van een gedenkbeeld met een internationaal karakter voor de grote Russische dichter Osip Mandelstam en zijn vrouw Nadezjda, die zijn werk voor de toekomst heeft bewaard.
Tevens ondersteunen de leden het doel van het Mandelstam project om met twee gedenkbeelden, één in St.Petersburg en één in Nederland, de culturele banden tussen beide landen te versterken.